Մայիսյան ստուգատեսի օրեր

                          Աշտարակ  քաղաքի  սովորողները  քիմիայի  կաբինետում  մեծ  հետաքրքրությանբ նայում  են   9-րդ  դաս.-ին -<<Ուսուցումը` փորձի  հիման  վրա>>

Реклама

 

Մայիսի 14-18-ի նախագծային ուսուցման ստուգատես 2018

Նախագիծ` «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա»

Նախագծի մասնակիցները՝ <<Մխ.Սեբաստացի>> կ/հ-ի ավագ դպրոց-վարժարանի սովորողները.
 Ավագ դպրոց-վարժարան`9-րդ դաս.- Թեմա`«Մետաղներ, ընդհանուր բնութագրումը, ատոմների կառուցվածքը, մետաղական կապ, ֆիզ-քիմ. հատկությունները, ստացման եղանակները`լաբորատորիայում և արդյունաբերական»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա. «Մետաղների քիմիական հատկությունները»:
Ավագ դպրոց-վարժարան` 10-րդ դաս.- Թեմա`«Քիմիական ռեակցիաների տեսակները, դարձելի և ոչդարձելի ռեակցիաներ»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա.<<Իոնափոխանակման ռեակցիաների օրինակներ՝ նստվածքի, գազի և թույլ էլեկտրոլիտի առաջացմամբ>>:
 Ավագ դպրոց`11-րդ դաս.- Թեմաներ`«Թթվածին պարունակող օրգանական միացություններ` սպիրտներ, ֆենոլ, ալդեհիդներ, կարբոնաթթուներ, բարդ եթերներ»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա.«Սպիրտների քիմիական հատկությունները»:

Աավագ  դպրոցի-վարժարանի 9-րդ դաս. սովորողները կատարելու  են  հետևյալ  լաբորատոր  փորձերը`

                                         <<Մետաղների  քիմիական  հատկությունները>>

      Փորձերի  համար  անհրաժեշտ  են   նատրիում, կալցիում, մագնեզիում, ցինկ, երկաթ, աղաթթու,

հայտանյութ  ֆենոլֆտալեին, պղնձարջասպի  լուծույթ:

Լաբորատոր  փորձ 1.  <<Հրավառություն>>՝ մագնեզիումի  ժապավենի  այրումը:Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

Լաբորատոր  փորձ 2.   Ակտիվ  մետաղներից  նատրիումի  կամ  կալցիումի  փոխազդեցությունը

ջրի  հետ:Համոզվելու  համար, որ  առաջացել  է  ալկալի` կաթոցիկով  2

կաթիլ  հայտանյութ  ֆենոլֆտալեին  լցրեք  առաջացած  ալակալու

լուծույթին :   Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

 

Լաբորատոր  փորձ  3.  Միջին  ակտիվության  մետաղներից` մագնեզիումի, ցինկի, ալյումինի

փոխազդեցությունը  նոսր  ծծմբական  թթվի  կամ աղաթթվի  հետ

անջատվող  ջրածնի  այրումը: Գրեք  համապատասխան  ռեակցիաների

հավասարումները:

Լաբորատոր  փորձ  4.  Մետաղի  փոխազդեցությունը աղերի  ջրային  լուծույթների  հետ(բացի

ալկալիական  և  հողալկալիական  մետաղների, ինչու՞): Երկաթի(մեխի)

փոխազդեցությունը  պղնձարջասպի  լուծույթի  հետ: Ինչու՞   է  մեխը

կարմրում:  Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

10-րդ  դաս. սովորողները կատարելու են   ոչ  դարձելի  իոնափոխանակման ռեակցիաների օրինակներ՝ նստվածքի, գազի և թույլ էլեկտրոլիտի առաջացմամբ: Գրելու  են   կատարած  լաբորատոր  փորձերի ռեակցիաների  մոլեկուլային, լրիվ  և  կրճատ  իոնայի  հավասարումները:

11-րդ  դաս.-ի սովորողները կատարելու  են  հետևյալ լաբորատոր  փորձերը` 

                              Սպիրտների  քիմիական  հատկությունները

Փորձերի  համար  անհրաժեշտ  են` էթիլսպիրտ, 2-պրոպանոլ, գլիցերին, սառցային   քացախաթթու, բութիլսպիրտներ

Փորձերն  իրականացնելու  համար  անհրաժեշտ  են  նաև  մետաղական  նատրիում,  պղնձե  լար,

պղնձի  սուլֆատի 5%-անոց լուծույթ, նատրիումի  հիդրօքսիդի 10%-անոց  լուծույթ, խիտ  ծծմբական

թթու, ապակե  ձողեր, փորձանոթի բռնիչ, տաքացնող  սարք` սպիրտայրոց:

Լաբորատոր  փորձ 1.  Նատրիումի  էթիլատի  ստացումը.

Փորձանոթի  մեջ  լցրեք 5 մլ էթիլսպիրտ  և  մեջը  գցեք  մետաղական

նատրիումի  փոքրիկ  կտոր, սկսվում  է  բուռն  ռեակցիա, որի  ընթացքում

անջատվում  է  ջրածին: Մետաղական  նատրիումի  լրիվ  լուծվելուց  հետո,

փորձանոթում  առաջանում  է  նատրիումի  էթիլատ, որը  հեշտությամբ

հիդրոլիզվում  է, առաջացնելով  NaOH  և  ելային  էթիլսպիրտը, եթե

ավելացնեք  2-3 մլ  ջուր: Ստացված  լուծույթի  մեջ  մեկ  կաթիլ  ֆենոլֆտալեին

ավելացնելիս  լուծույթը  ստանում  է  մորու  գույն: Այրեք  էթիլսպիրտով  թրջած

բամբակը. այն  այրվում  է  «մաքուր  կապույտ» բոցով:

Առաջադրանք 1. Կազմեք  ձեր  կողմից  ուսումնասիրված  ռեակցիաներն  արտահայտող

hավասարումները.

                                 ա)   նատրիումի  էթիլատի  ստացումը

բ)   նատրիումի  էթիլատի  հիդրոլիզը

                              գ)  էթիլսպիրտի  այրման  ռեակցիայի  հավասարումը:

Լաբորատոր  փորձ 2.  Սպիրտի  օքսիդացումը  ալդեհիդի (կամ  կետոնի)

                                          Պղնձալարի  ծայրը  ոլորեք  պարույրի  2-3  գալար ձևով: Փորձանոթի  մեջ լցրեք

5-6 կաթիլ  էթիլսպիրտ:  Պղնձի  պարույրը  շիկացրեք  սպիրտայրոցի  բոցի  մեջ,

որպեսզի  պղինձը  ծածկվի  օքսիդի  սև  շերտով, պարույրը  արագ  ընկղմեք                                                                      սպիրտով  լցված  փորձանոթի  մեջ: Այդ  գործողությունը  կրկնեք  մի

քանի  անգամ: Ուշադրություն  դարձրեք  առաջացող  ալդեհիդի  հոտին: Եթե

փորձի  համար  վերցնեք  2-պրոպանոլ, ապա  կստանաք կետոն` ացետոն:

Առաջադրանք 2.  Կազմեք   ձեր  կողմից  իրականացված  ռեակցիաների  hավասարումները.

ա)  պղինձը  շիկացնելով` պղնձի(II)  օքսիդի ստացման

բ)  սպիրտը  պղնձի(II)  օքսիդով օքսիդացնելիս այդեհիդի  կամ կետոնի ստացման:

 

Լաբորատոր  փորձ 3.   Պղնձի   գլիցերատի  համալիր  միացության  ստացումը.

                                       Փորձանոթի  մեջ  լցրեք  մոտ  2մլ  նատրիումի  հիդրօքսիդի  լուծույթ  և  ավելացրեք

մի  քանի  կաթիլ  պղնձի  սուլֆատի  լուծույթ:  Ստացվում  է  պղնձի (II)  հիդրօքսիդի

երկնագույն, դոնդողանման  նստվածք: Այդ  նստվածքի  վրա  լցրեք  մոտ 2-3  կաթիլ

գլիցերին  և  խառնեք  ապակե  ձողով: Կնկատեք, որ  դոնդողանման  նստվածքը

լուծվում  է, և  գոյանում  է  մուգ  կապույտ  գույնի  պղնձի  գլիցերատի  թափանցիկ

լուծույթ: Այս  ռեակցիան  բազմատոմ  սպիրտների   հայտնաբերման  որակական   

                                       ռեակցիան  է:

Առաջադրանք  3.  Գրեք  ընթացող  ռեակցիաների  hավասարումները.

                                         ա)   պղնձի (II)  հիդրօքսիդի առաջացման

բ)   պղնձի (II)  հիդրօքսիդի փոխաղդեցությունը գլիցերինի  հետ:

 

Լաբորատոր  փորձ 4.   Բարդ  եթերների` էսթերների  ստացումը

Վերցրեք  2 փորձանոթ  և  յուրաքանչյուրի  մեջ  լցրեք  1-2 մլ  սառցային

քացախաթթու(քարշիչ պահարանի տակ) և  ոչ  շատ  խիտ  ծծմբական  թթու:

Փորձանոթներում  եղած  խառնուրդներին  ավելացրեք` մեկին մոտ 3 մլ

էթիլսպիրտ, իսկ  մյուսին` նույնքան բութանոլ: Առանց  փորաձանոթների

բերանները  փակելու`տեղադրեք  ջրային  բաղնիքում տաքացրեք 20-30 րոպե:

Էսթերները  ջրից  թեթև   լինելով` բարձրանում  են մակերես  և  կազմում

բարակ  շերտեր: Լաբորատորիայում  տարածվում  է  դուրեկան  հոտ:

                                         

Առաջադրանք  4.  Գրեք երկու  էսթերների  առաջացման  ռեակցիաների  hավասարումները:

 

Առաջադրանքներ՝ 11-րդ դաս. մայիսի 2-ից-8-ը

Թեմաներ`«Թթվածին պարունակող օրգանական միացություններ»`

• Միատոմ  և  բազմատոմ  սպիրտներ, դասակարգումը, իզոմերիան,անվանակարգը, ստացումը, ֆիզ-քիմ  հատկությունները, կիրառումը:
• Ֆենոլ, իզոմերիան,անվանակարգը, ստացումը, ֆիզ-քիմ  հատկությունները, կիրառումը:
• Ալդեհիդներ, կարբոնաթթուներ, բարդ եթերներ:

 

Առաջադրանքներ՝ 10-րդ դաս. մայիսի 2-ից-8-ը

Թեմա`«Քիմիական ռեակցիաների տեսակները».

• Դարձելի ռեակցիաներ՝ քիմիական  հավասարակշռություն, Լե Շատելյեի  սկզբունքը:
• Ոչ դարձելի  ռեակցիաներ՝ իոնափոխանակման ռեակցիաների օրինակներ՝ նստվածքի, գազի և թույլ էլեկտրոլիտի  առաջացմամբ:

 

Առաջադրանքներ՝ 9-րդ դաս. մայիսի 2-ից 8-ը

Թեմա`«Մետաղներ».

• Մետաղների ընդհանուր բնութագրումը, ատոմների կառուցվածքը
• Մետաղների  դիրքը  քիմիական  տարրերի  պարբերական  համակարգում
• Մետաղական  քիմիական կապը
• Մետաղների ֆիզիկական  հատկությունների
• Մետաղների քիմիական հատկությունները՝ փոխազդեցությունը  պարզ  և  բարդ  նյութերի  հետ
• Մետաղների ստացման եղանակները`լաբորատորիայում և արդյունաբերական                                                                                                                                                                                                                                                                Անհատական-հետազոտական  աշխատանքների  թեմաները. 
•  Մետաղների  կիրառման  բնագավառները:
• Ալկալիական մետաղներ՝ նատրիում, կալիում: 
• Մագնեզիում, կալցիում: Ջրի  կոշտությունը  և  վերացման  եղանակները:
• Ալյումին:
• Երկաթ:                                                                                                                                                                                        Անհատական-հետազոտական  աշխատանքներում  պիտի  լինեն  հետևյալ  հարցերի  պատասխանները.
• Տարրի  դիրքը  քիմիական  տարրերի  պարբերական  համակարգում: Ատոմի կառուցվածքը՝բաղադրությունը, էլեկտրոնային  բանաձևը:Վալենռտականությունը  և  օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում՝օրինակներ:
• Տարածվածությունը  բնության  մեջ:
• Ֆիզիկական  հատկությունները:
• Քիմիական  հատկությունները:
• Ստացման  եղանակները:
• Կիրառման  բնագավառները:

 

Առաջադրանքներ՝Բնագիտություն,քոլեջ 1-ին կուրս, մայիսի 2,3

Թեմա  3.Մատերիայի   գոյության   ձևերը:     Մարմիններ  և  նյութեր:. 

• Կենսական  տարրեր՝ մակրո  և  միկրո  տարրեր:
• Օրգանական  նյութեր՝ սպիտակուցներ, ածխաջրեր, ճարպեր, նուկլեինաթթուներ:
• Ռադիոիակտիվ   իզոտոպներ: Ռադիոակտիվության ազդեցությունը  մարդու  առողջության  վրա:

 

Մայիսի 14-18-ի նախագծային ուսուցման ստուգատես 2018

Նախագիծ` «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա»

Նախագծի մասնակիցները՝ <<Մխ.Սեբաստացի>> կ/հ-ի ավագ դպրոց-վարժարանի սովորողները.
 Ավագ դպրոց-վարժարան`9-րդ դաս.- Թեմա`«Մետաղներ, ընդհանուր բնութագրումը, ատոմների կառուցվածքը, մետաղական կապ, ֆիզ-քիմ. հատկությունները, ստացման եղանակները`լաբորատորիայում և արդյունաբերական»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա. «Մետաղների քիմիական հատկությունները»:
Ավագ դպրոց-վարժարան` 10-րդ դաս.- Թեմա`«Քիմիական ռեակցիաների տեսակները, դարձելի և ոչդարձելի ռեակցիաներ»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա.<<Իոնափոխանակման ռեակցիաների օրինակներ՝ նստվածքի, գազի և թույլ էլեկտրոլիտի առաջացմամբ>>:
 Ավագ դպրոց`11-րդ դաս.- Թեմաներ`«Թթվածին պարունակող օրգանական միացություններ` սպիրտներ, ֆենոլ, ալդեհիդներ, կարբոնաթթուներ, բարդ եթերներ»: «Ուսուցումը` փորձի հիման վրա.«Սպիրտների քիմիական հատկությունները»:

Աավագ  դպրոցի-վարժարանի 9-րդ դաս. սովորողները կատարելու  են  հետևյալ  լաբորատոր  փորձերը`

                                         <<Մետաղների  քիմիական  հատկությունները>>

      Փորձերի  համար  անհրաժեշտ  են   նատրիում, կալցիում, մագնեզիում, ցինկ, երկաթ, աղաթթու,

հայտանյութ  ֆենոլֆտալեին, պղնձարջասպի  լուծույթ:

Լաբորատոր  փորձ 1.  <<Հրավառություն>>՝ մագնեզիումի  ժապավենի  այրումը:Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

Լաբորատոր  փորձ 2.   Ակտիվ  մետաղներից  նատրիումի  կամ  կալցիումի  փոխազդեցությունը

ջրի  հետ:Համոզվելու  համար, որ  առաջացել  է  ալկալի` կաթոցիկով  2

կաթիլ  հայտանյութ  ֆենոլֆտալեին  լցրեք  առաջացած  ալակալու

լուծույթին :   Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

 

Լաբորատոր  փորձ  3.  Միջին  ակտիվության  մետաղներից` մագնեզիումի, ցինկի, ալյումինի

փոխազդեցությունը  նոսր  ծծմբական  թթվի  կամ աղաթթվի  հետ

անջատվող  ջրածնի  այրումը: Գրեք  համապատասխան  ռեակցիաների

հավասարումները:

Լաբորատոր  փորձ  4.  Մետաղի  փոխազդեցությունը աղերի  ջրային  լուծույթների  հետ(բացի

ալկալիական  և  հողալկալիական  մետաղների, ինչու՞): Երկաթի(մեխի)

փոխազդեցությունը  պղնձարջասպի  լուծույթի  հետ: Ինչու՞   է  մեխը

կարմրում:  Գրեք  ընթացող  ռեակցիայի  հավասարումը:

10-րդ  դաս. սովորողները կատարելու են   ոչ  դարձելի  իոնափոխանակման ռեակցիաների օրինակներ՝ նստվածքի, գազի և թույլ էլեկտրոլիտի առաջացմամբ: Գրելու  են   կատարած  լաբորատոր  փորձերի ռեակցիաների  մոլեկուլային, լրիվ  և  կրճատ  իոնայի  հավասարումները:

11-րդ  դաս.-ի սովորողները կատարելու  են  հետևյալ լաբորատոր  փորձերը` 

                              Սպիրտների  քիմիական  հատկությունները

Փորձերի  համար  անհրաժեշտ  են` էթիլսպիրտ, 2-պրոպանոլ, գլիցերին, սառցային   քացախաթթու, բութիլսպիրտներ

Փորձերն  իրականացնելու  համար  անհրաժեշտ  են  նաև  մետաղական  նատրիում,  պղնձե  լար,

պղնձի  սուլֆատի 5%-անոց լուծույթ, նատրիումի  հիդրօքսիդի 10%-անոց  լուծույթ, խիտ  ծծմբական

թթու, ապակե  ձողեր, փորձանոթի բռնիչ, տաքացնող  սարք` սպիրտայրոց:

Լաբորատոր  փորձ 1.  Նատրիումի  էթիլատի  ստացումը.

Փորձանոթի  մեջ  լցրեք 5 մլ էթիլսպիրտ  և  մեջը  գցեք  մետաղական

նատրիումի  փոքրիկ  կտոր, սկսվում  է  բուռն  ռեակցիա, որի  ընթացքում

անջատվում  է  ջրածին: Մետաղական  նատրիումի  լրիվ  լուծվելուց  հետո,

փորձանոթում  առաջանում  է  նատրիումի  էթիլատ, որը  հեշտությամբ

հիդրոլիզվում  է, առաջացնելով  NaOH  և  ելային  էթիլսպիրտը, եթե

ավելացնեք  2-3 մլ  ջուր: Ստացված  լուծույթի  մեջ  մեկ  կաթիլ  ֆենոլֆտալեին

ավելացնելիս  լուծույթը  ստանում  է  մորու  գույն: Այրեք  էթիլսպիրտով  թրջած

բամբակը. այն  այրվում  է  «մաքուր  կապույտ» բոցով:

Առաջադրանք 1. Կազմեք  ձեր  կողմից  ուսումնասիրված  ռեակցիաներն  արտահայտող

hավասարումները.

                                 ա)   նատրիումի  էթիլատի  ստացումը

բ)   նատրիումի  էթիլատի  հիդրոլիզը

                              գ)  էթիլսպիրտի  այրման  ռեակցիայի  հավասարումը:

Լաբորատոր  փորձ 2.  Սպիրտի  օքսիդացումը  ալդեհիդի (կամ  կետոնի)

                                          Պղնձալարի  ծայրը  ոլորեք  պարույրի  2-3  գալար ձևով: Փորձանոթի  մեջ լցրեք

5-6 կաթիլ  էթիլսպիրտ:  Պղնձի  պարույրը  շիկացրեք  սպիրտայրոցի  բոցի  մեջ,

որպեսզի  պղինձը  ծածկվի  օքսիդի  սև  շերտով, պարույրը  արագ  ընկղմեք                                                                      սպիրտով  լցված  փորձանոթի  մեջ: Այդ  գործողությունը  կրկնեք  մի

քանի  անգամ: Ուշադրություն  դարձրեք  առաջացող  ալդեհիդի  հոտին: Եթե

փորձի  համար  վերցնեք  2-պրոպանոլ, ապա  կստանաք կետոն` ացետոն:

Առաջադրանք 2.  Կազմեք   ձեր  կողմից  իրականացված  ռեակցիաների  hավասարումները.

ա)  պղինձը  շիկացնելով` պղնձի(II)  օքսիդի ստացման

բ)  սպիրտը  պղնձի(II)  օքսիդով օքսիդացնելիս այդեհիդի  կամ կետոնի ստացման:

 

Լաբորատոր  փորձ 3.   Պղնձի   գլիցերատի  համալիր  միացության  ստացումը.

                                       Փորձանոթի  մեջ  լցրեք  մոտ  2մլ  նատրիումի  հիդրօքսիդի  լուծույթ  և  ավելացրեք

մի  քանի  կաթիլ  պղնձի  սուլֆատի  լուծույթ:  Ստացվում  է  պղնձի (II)  հիդրօքսիդի

երկնագույն, դոնդողանման  նստվածք: Այդ  նստվածքի  վրա  լցրեք  մոտ 2-3  կաթիլ

գլիցերին  և  խառնեք  ապակե  ձողով: Կնկատեք, որ  դոնդողանման  նստվածքը

լուծվում  է, և  գոյանում  է  մուգ  կապույտ  գույնի  պղնձի  գլիցերատի  թափանցիկ

լուծույթ: Այս  ռեակցիան  բազմատոմ  սպիրտների   հայտնաբերման  որակական   

                                       ռեակցիան  է:

Առաջադրանք  3.  Գրեք  ընթացող  ռեակցիաների  hավասարումները.

                                         ա)   պղնձի (II)  հիդրօքսիդի առաջացման

բ)   պղնձի (II)  հիդրօքսիդի փոխաղդեցությունը գլիցերինի  հետ:

 

Լաբորատոր  փորձ 4.   Բարդ  եթերների` էսթերների  ստացումը

Վերցրեք  2 փորձանոթ  և  յուրաքանչյուրի  մեջ  լցրեք  1-2 մլ  սառցային

քացախաթթու(քարշիչ պահարանի տակ) և  ոչ  շատ  խիտ  ծծմբական  թթու:

Փորձանոթներում  եղած  խառնուրդներին  ավելացրեք` մեկին մոտ 3 մլ

էթիլսպիրտ, իսկ  մյուսին` նույնքան բութանոլ: Առանց  փորաձանոթների

բերանները  փակելու`տեղադրեք  ջրային  բաղնիքում տաքացրեք 20-30 րոպե:

Էսթերները  ջրից  թեթև   լինելով` բարձրանում  են մակերես  և  կազմում

բարակ  շերտեր: Լաբորատորիայում  տարածվում  է  դուրեկան  հոտ:

                                         

Առաջադրանք  4.  Գրեք երկու  էսթերների  առաջացման  ռեակցիաների  hավասարումները: