Նախագծերի կազմման իմ աշխատանքային գործընթացը

Ավագ դպրոցում քիմիայի խորացված ուսուցման 10- և 11-րդ դասարանների ընտրությամբ գործունեության դասընթացը բաղկացած է երեք` ընդհանուր, տարրերի և օրգանական քիմիա բաժիններից, ընդ որում վերջին երկու բաժինները հիմնականում ունեն նկարագրական, իմացաբանական բնույթ, և հազիվ թե նպաստեն դասավանդման մակարդակի բարձրացմանը և սովորողների կարողությունների և հմտությունների զարգացմանը (հետազոտող մանկավարժների կարծիքով և դասավանդման իմ փորձառությունից ելնելով): Այդ իսկ պատճառով, ուսումնական նախագծերը կազմելիս.

1) Շեշտադրել եմ ընդհանուր քիմիայի, հատկապես,ֆիզիկական քիմիայի, հիմնարար խնդիրները. ինչու՞ են ընթանում քիմիական փոխարկումները, ի՞նչ աստիճանով(դարձելի ռեակցիաներ) և ինչպիսի՞ արագությամբ: Այս հարցադրումներին կարելի է պատասխանել ֆիզիկական քիմիայի այնպիսի բաժինների օգնությամբ, ինչպիսիք են` քիմիական թերմոդինամիկան և կինետիկան, մոլեկուլի կառուցվածքի ժամանակակից տեսությունը, լուծիչի դերը քիմիական ռեակցիաների ընթացքում և այլն:

2) Ուշադրության եմ արժանացրել այն հարցադրումները, որոնք չունեն վերջնական պատասխան, օրինակ`մոլեկուլի տարածական կառուցվածքը և ռեակցիոունակությունը (երկրաչափական և օպտիկական իզոմերներ, բևեռային և ոչ բևեռային մոլեկուլներ), ատոմը կազմող տարրական մասնիկները, Լայնուս Պոլինգի ատոմային օրբիտալների հիբրիդացման տեսությունը, վալենտային զույգի էլեկտրոնների էլեկտրաստատիկ վանման մոդելը, քիմիական կապի մոլեկուլային օրբիտալների մեթոդը, «հիմքերի և թթուների» տարբեր տեսությունները և այլն:

Ավագ դպրոցի քիմիայի խորացված ուսուցման ամբողջ դասընթացը բաժանել եմ 11 մոդուլների` նախագծերի, որոնք կազմված են ենթաթեմաներից: Յուրաքանչյուր նախագծում նշված են անհատական-հետազոտական ուսումնական նախագծեր:

Ուսումնական նախագծերում (11 հատ). նշված են`

1) նախագծի անվանումը, ենթաթեմաները, կարճ բովանդակությունը

2) սովորողների տարիքը, դասարանը,նախագիծը իրականացնելու համար

անհրաժեշտ ժամանակահատվածը

3) նախագծի հիմնավորումը` բովանդակային համապատասխանությունը

ուսումնական չափորոշիչներին

4) ուսուցման արդյունքները` նախագծի նպատակը և խնդիրները

5) ուղղորդող եռյակ հարցերը` գլխավոր, թեմատիկ և ըստ էության

6) տեղեկություններ նախագծի վերաբերյալ` անհրաժեշտ նախնական

գիտելիքներ, կարողություններ, հմտություններ, ուսումնական միջոցներ

7) ուսումնական նախագծեր, որոնք սովորողները կարողեն ընտրել անհատապես

կամ երկուսով կատարելու և ներկայացնելու համար

8) գնահատման մեթոդիկայի նկարագրությունը ` մինչ նախագծի վրա աշխատելը,

աշխատելու ընթացքում և ավարտելիս

9) միջառարկայական նախագծեր. ֆիզիկայի, կենսաբանության, էկոլոգիայի, մաթեմատիկայի հետ

10) ուսումնական ճամփորդություններ. նշված են նախագծերի շրջանակներում նախատեսված բոլոր ճամփորդությունները և դրանց միջոցով լուծվող առարկայական խնդիրները

11) սովորողի ուսումնական գործունեության ձևերը

նախագծերը` իմ բլոգում

Реклама

 

Նախագծեր`9-րդ դաս. սեպտեմբեր 2017 ուս.տարի

         Ավագ  դպրոց-վարժարան   9-րդ  դասարան

Սեպտեմբեր 6 ժամ- Կրկնողություն` 7,8- րդ  դաո-ում անցածի կրկնողություն՝ Ֆիզիկական  մարմին  և  նյութ: Ատոմ, մոլեկուլ, իոն, պարզ  և բարդ նյութեր,անօրգանական և օրգանական  նյութեր: Ֆիզիկական  և  քիմիական  երևույթներ:Քիմիական  տարրերի  պարբերական  օրենքը և համակարգը: Ատոմի բաղադրությունը և էլեկտրոնային  թաղանթի կառուցվածքը: Ատոմի  հատկությունները՝ ատոմի շառավիղ,իոնացման  էներգիա, խնամակցություն  էլեկտրոնի  հանդեպ,հարաբերական էլեկտրաբացասականություն, վալենատականություն  և  օքսիդացման  աստիճան: Նյութի հատկությունները,բաղադրությունը  և կառուցվածքը:Քիմիական  բանաձև, նյութաքանակ՝ մոլ, զանգված, մոլային զանգված, մոլային ծավալ:Քիմիական  կապի  տեսակները: Քանակական  օրենքները  քիմիայում՝

• բաղադրության  հաստատունության  օրենքը (նյութի  որակական  և  քանակական  բաղադրությունը)
• նյութի զանգվածի պահպանման օրենքը(քիմիական  ռեակցիայի  հավասարում և  հաշվարկներ  ռեակցիայի  հավասարումով)
• Ավոգադրոյի օրենքը(գազային  նյութերով հաշվարկներ՝ մոլային  ծավալ, հարաբերական  խտություն)

Դաս 1. Կրկնողություն`  Ինչ է նյութը,պարզ և բարդ նյութեր, անօրգանական և  օրգանական  նյութեր:Մաքուր նյութեր,խառնուրդներ(համասեռ և անհամասեռ):Նյութի բաղադրությունը՝մոլեկուլ,ատոմ , իոն (կառուցվածքը,բաղադրությունը):Նյութի  հատկությունները՝ ֆիզիկական, քիմիական, ֆիզիոլոգիական:

Դաս 2- Գործնական աշխատանք 1. Նյութերը դասակարգել,տեղադրել աղյուսակում,անվանել,գրել բանաձևերը: Նկարագրել  ֆիզիկական  հատկությունները՝ գույնը, ագրեգատային  վիճակը(պինդ, հեղուկ, գազային), եռման,հալման ջերմաստիճանները, ջերմա-,էլեկտրահաղորդականությունը, լուծելիությունը ջրում  ևայլն:

 

Պարզ նյութեր	Բարդ նյութեր

Կատարել քանակական և որակական հաշվարկներ բարդ նյութերի հետ:

Ինչպիսի տարրերից է կազմված նյութը,ատոմների քանակը,հաշվել հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr, տարրերի  ատոմների զանգվածային բաժինները՝ w,զանգվածային հարաբերությունները:

Տնային աշխատանք՝ ընտրեք կենցաղում կամ շրջապատում 2-3 նյութ,գրեք դրանց բանաձևերը և կատարեք հետևյալ հաշվարկները`

Ինչ տարրերից են կազմված նյութը,ատոմների քանակը,հաշվել հարաբերական մոլեկուլային զանգվածները՝Mr,զանգվածային բաժինները՝w,զանգվածային հարաբերությունները  և  տարրերի  մոլային  բաժինները բարդ  նյութերում:

Դաս  3. Գործնական  աշխատանք  2 — <<Քիմիական տարրերի պարբերական համակարգի  ֆիզիկական իմաստը>>.

Բնութագրեք  հետևյալ  տարրերը ջրածին, ածխածին, թթվածին, նատրիում, երկաթ, քլոր, մանգան, պղինձ, արծաթ, ոսկի....

քիմիական  տարրի  նշանը……. կարգաթիվը….., միջուկի  լիցքը ….., ,հարաբերական ատոմային զանգվածը, մեկ ատոմի զանգվածը m_0, ատոմի բաղադրությունը ….

ո՞ր  պարբերության տարր  է ……

ո՞ր  խմբի  և ենթախմբի տարր  է …………

ատոմի կառուցվածքը…..

էլեկտրոնային բանաձևը, նաև  քվանտային  բջիջներով

մետաղ է,`թե ոչմետաղ

Լրացուցիչ՝ ինչպիսի՞  պարզ  և  բարդ նյութերի օրինակներ  գիտեք,  որոնց  բաղադրության  մեջ  առկա  են  այդ  տարրի ատոմներ`բերեք  տարբեր  տարրերի  հետ    առաջացրած    միացությունների  բանաձևերը

Տնային աշխատանք՝ բնութագրել  հետևյա տարրերը՝՝ N  9, 13, 15, 24,30,39,52 ըստ սխեմայի:

 

 

Դաս 4. Գործնական  աշխատանք.  3 — <<Տարբեր   քիմիական  կապերով  մոլեկուլների  և բյուրեղացանցերի  մոդելների  հավաքում  և  քիմիական  միացությունների  բանաձևերի  կազմում   ըստ ատոմների վալենտականության>>:

1.Ներքոբերյալ   նյութերում  որոշեք  քիմիական  կապերի  տեսակները, լրացրեք  աղյուսակ1,նյութերը  դասակարգեք  պարզ  և  բարդերի ,անվանեք  և  լրացրեք  աղյուսակ 2.:

H₂, HCl, O_2, H₂O, N₂, NH₃, CH4, P₄, S₈, NaCl, Fe, Cu

Աղյուսակ1.

Ոչբևեռային  կովալենտ  կապ	Բևեռային  կովալենտ  կապ	Իոնային  կապ	Մետաղական  կապ

2.Հավաքեք  բոլոր  նյութերի  մոլեկուլների  մոդելները:

Կրկնողություն`Քիմիական կապի տեսակներ

Քննարկվող հարցեր՝

Ո՞րն է կովալենտային կապը և նրա տեսակները`ոչբևեռային և բևեռային

Իոնային կապ

Մետաղական կապ

Ջրածնական կապ

Դաս 5. Գործնական  աշխատանք 4 — ՝<<Ֆիզիկական  և  քիմիական  երևույթներ: Քիմիական  ռեակցիայի  տեսակները՝միացման, քայքայման, փոխանակման,տեղակալման, ջերմանջատիչ և ջերմակլանիչ, վեր-օքս  և  ոչվեր-օքս >>:

 

Նախագծեր` 10-րդ դաս. սեպտեմբեր, 2017

 

10-1 Նախագծի  անվանումը	Մարդկությանը  հուզող  հիմնախնդիրները:  Քիմիա գիտության դերը  հիմնախնդիրների լուծման   գործում
Նախագծի  կարճ  բովանդակությունը	Էներգետիկ, առողջապահական, խմելու  ջուր, էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդ, մաքուր  օդ, հագուստ, շինանյութեր, պարարտանյութեր  և  այլն: Քիմիայի  տեսական, գործնական  և կիրառական  գիտություն  լինելու  հանգամանքը  որպես  տնտեսության  զարգացման  կարևորագույն  գործոն: Առողջ ապրելակերպի  սկզբունքները  և սովորողի  օրվա, շաբաթվա, ամսվա  աշխատակարգը:
Ուսումնական  առարկան,  բաժինը	Քիմիա, ընդհանուր  քիմիա
Սովորողների  տարիքը,դասարանը	14, 15 տարեկան,10-րդ դասարան(մասնագիտսկան խորացված ուսուցում)
Նախագիծը  իրականացնելու  համար  անհրաժեշտ  ժամանակը	4 ժամ, մեկ  շաբաթ
Թեմայի  հիմնավորումը,  նպատակը	ü  ծանոթացում  միմյանց, ծրագրի,  աշխատակարգի  հետü  անկաշկանդ  զրույցի  ձևով ‹‹ստուգել››  սովորողների պատրաստվածության  մակարդակը  և  մնացորդային գիտելիքները  անհատական  աշխատանքը  կազմակերպելու  համարü  կազմել սովորողի աշխատակարգըü  վստահություն  ներշնչել  սեփական  ուժերի  նկատմամբ, գլխավորը  երկրորդականից  տարբերելու  կարողություն  և հետևողականություն
Ուղղորդող  եռյակ  հարցեր. Գլխավոր  հարց  —›     Թեմատիկ հարցեր —›           Ըստ էության հարցեր—›	Որո՞նք  են  մարդկությանը  հուզող  հիմնախնդիրները
	Որո՞նք  են  էներգիայի  այլընտրանքային  աղբյուրները Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  խմելու  ջուր Ո՞րն  է  էկոլոգիապես  մաքուր  սնունդը Ի՞նչ  կարծիք  ունեք  կենսական  միջավայրի  մասին Որո՞նք  են  առողջ  ապրելակերպի  սկզբունքները
	Ինչու՞  են  նավթը  համարում «սև  ոսկի »Ինչու՞  է  ջրածինը  համարվում  ապագայի  վառելանյութԻնչու՞  խմելու  ջուրը  չի  կարելի  վարակազերծել  քլորովԻնչու՞  են  հողին  տալիս  պարարտանյութերԻնչու՞  է  անհրաժեշտ  քնել  մոտավորապես  8  ժամ Ինչու՞  են  ամռանը  հագնում  բաց  գույնի  հագուստ  և  այլն:
Տեղեկություններ  նախագծիվերաբերյալ	v Մտագրոհի  ռազմավարությամբ  ‹‹ստուգել››  յուրաքանչյուր  սովորողի պատրաստվածության  մակարդակը և մնացորդային գիտելիքները բնագիտություն, քիմիա, ֆիզիկա, կենսաբանություն  առարկաներից:
	v  Ուսումնառության  ընթացքը.2 ժամ — քննարկել  հիմնախնդիրները, հանձնարարել  ենթաթեմաները  կարճ  ներկայացնել, կազմել  անհատական  աշխատակարգ2 ժամ—  հակիրճ  ներկայացնել  իրենց  նկատառումները   հիմնախնդիրների վերաբերյալ, անհատական  աշխատակարգը
Ուսուցման  միջոցներ	Տպագիր և մեդիագրականություն.http://www.teleschool.spb.ruhttp://www.chemistry.bsu.by/abc/http://c-books.narod.ru   http://www.mendeleev.nw.ru/solutions/index.html//
Գնահատում	Գնահատվում  է  սովորողի մտածելու, համադրելու, տարբեր  տեսակետներ  հայտնելու, իր տեսակետը  ձևակերպելու  և գիտական  փաստերով  հիմնավորելու`օգտվելով  տարբեր  սկզբնաղբյուրներից, նաև իր փորձից, ունակություններից:

10-2Նախագծի  անվանումը	Քիմիան  փորձարարական  գիտություն  է
Նախագծի  ենթաթեմաները  և կարճ  բովանդակությունը.	Սովորողներին  ծանոթացնել լաբորատոր  ամանեղենի, սարքավորումների  և անվտանգության  կանոնների հետ: Սպիրտայրոցի  կառուցվածքը և լիցքավորումը: Այրման  ռեակցիաների  դիտարկում  և  համեմատում`լուցկու, մագնեզիումի, Էթիլսպիրտի, մոմի  և հեղուկ  գազի: Բոցի  կառուցվածքը: Բնութագրել նյութերի ֆիզիկական, քիմիական և ֆիզիոլոգիական  հատկությունները: Խառնուրդներից  ստանալ մաքուր  նյութեր`տարբեր  բաժանման  եղանակների  կիրառմամբ և հիմնավորել  նյութի  մաքրությունը:Անօրգանական  և  օրգանական  նյութերի  մասնակցությամբ  ընթացող  ռեակցիաների  ընթանալու  պայմանների  և  արտաքին  հատկանիշների դիտարկումը: Բնութագրել  ֆիզիկական  և  քիմիական երևույթները:
Ուսումնական  առարկան,  բաժինը	Քիմիա, ընդհանուր  քիմիա
Սովորողների  տարիքը,դասարանը	14, 15 տարեկան, 10-րդ դասարան (մասնագիտսկան խորացված ուսուցում)
Նախագիծը  իրականացնելու  համար  անհրաժեշտ  ժամանակը	12 ժամ, երեք շաբաթ
Թեմայի  հիմնավորումը, նպատակը և խնդիրները.	Սովորողներին  ծանոթացնել  հետազոտման   գիտական  մեթոդներին` ելնելով  քիմիային  առնչվող  հասարակական  հիմնախնդիրների  լուծման  փորձի  ուսումնասիրումից, բացատրել, որ  գիտական  հասկացությունները  ձևավորվում  են  փուլերով  և  հիմնվում  են  դիտարկումների, փորձերի, փաստերի վրա,  կատարվում  են բազմակողմանի  վերլուծություններ, ինչը  նպաստում  է  եզրակացություններ  կատարելուն և ընդհանրացումներին. ձևակերպվում  են  կանոններ, օրինաչափություններ  և  օրենքներ: Քիմիան  որպես  դասավանդվող  առարկա  ունի  հարուստ  հնարավորություններ, քանի որ քիմիան փորձարարական  գիտություն  է` հիմնված  գիտական  մեթոդի  վրա:  Ուստի  սովորողների  ճանաչողական  գործունեությունն  ակտիվացնելու  համար  կարևոր  է  քիմիական  փորձի  կազմակերպումը և  կուլտուրայի  ձևավորումը`անվտանգության  տեխնիկայի  կանոնների  պահպանումը, փորձարարական  հետազոտությունների  մշակումը, փորձի ընթացքի  ապահովումը  և  դիտարկումների  արդյունքում  ծանրակշիռ  տեսական  եզրահանգումների  վերհանումը: Ուսուցման  արդյունքում սովորողը.v  կիմանա  ինչո՞վ  է  զբաղվում  քիմիանv  խորհրդավոր «ինչու՞»  հարցերին  կգտնի  պատասխանv  կձևավորվի  փորձարար-հետազոտողի  կերպարը`  յուրացնելով  հետազոտական  տարբեր մեթոդներ:
Եռյակ  հարցերը.   Գլխավոր  հարց  —›    Թեմատիկ հարցեր —›         Ըստ էության հարցեր —›	Ո՞րն  է  քիմիայի  ուսումնասիրման  առարկան
	Ինչու՞ է  անհրաժեշտ  պահպանել  անվտանգության  կանոնները նյութերի  հետ  աշխատելիս, նաև կենցաղում Նյութերի ինչպիսի՞  հատկություններ  գիտեք Ինչպիսի՞  երևույթներ  գիտեք Ինչպիսի՞ արտաքին  հատկանիշներով  եք  համոզվում, որ  տեղի  է  ունեցել քիմիական  փոխարկում`ռեակցիա Խառնուրդներից  մաքուր  նյութերի ստացման  ինչպիսի՞  բաժանման  եղանակներ  գիտեք Ո՞րն  է  համարվում  մաքուր  նյութ
	> Ի՞նչ  է  քիմիական  երևույթը. ինչո՞վ  է  այն  տարբերվում  ֆիզիկական  երևույթից> Ինչպիսի՞  երևույթ  է  այրումը`ֆիզիկական, թե՞ քիմիական> Այրելիս  նյութը  անհետանու՞մ  է> Ինչու՞  դիտարկված այրվող  նյութերի բոցի  պայծառությունըտարբեր  է > Ինչու՞  է  ջրածինը  այրվում  պայթյունով >Որո՞նք  են  քիմիական  ռեակցիաների ընթանալու  պայմանները  և  արտաքին  հատկանիշները >Ինչպե՞ս կհիմնավորեք  ձեր  ստացած  նյութի մաքրությունը
Տեղեկություններ  նախագծիվերաբերյալ.	v  Մտագրոհի  ռազմավարությամբ  ‹‹ստուգել››  յուրաքանչյուր  սովորողի պատրաստվածության  մակարդակը, մնացորդային  գիտելիքները` ֆիզիկական  մարմին  և  նյութ; պարզ (մետաղներ  և  ոչմետաղներ)  և  բարդ`անօրգանական  և  օրգանական նյութեր; փորձեր  կատարելու  հմտություններըv  Ուսումնառության  ընթացքը.1-2 դաս – ծանոթացնել լաբորատոր սարքավորումների և քիմիական ամանեղենի(տեսակները, անունները,լվանալը  և  չորացնելը) հետ;լաբորատոր  կշեռք  և  կշռումը;  պահպանել անվտանգության  կանոնները ալկալիների, թթուների, թունավոր, այրվող(բռնկվող)  և  պայթյունավտանգ նյութերի հետ  աշխատելիս; տաքացուցիչներից բացատրել սպիրտայրոցի  կառուցվածքը,լիցքավորումը, ինչպես  վառել և հանգցնել, փորձանոթում  ջուրը տաքացնել, հանձնարարել նույնը  կատարեն  իրենք` բոլոր  կանոնները  պահպանելով;  հաջորդ  կարևոր  աշխատանքը  լաբորատոր  կալանի  հետ  վարվելու  ձևերն  են`ճիշտ  օգտվել սեղմակների  պտուտակներից, սեղմել կամ  թուլացնել  թաթն  ու օղակը, որ  ապակեղենը  չկոտտրվի)3-4 դաս-  տարբեր  ագրեգատային  վիճակում  գտնվող նյութերի այրման  ռեակցիաների  դիտարկում  և  համեմատում` լուցկու(փայտի), մագնեզիումի(հրավառություն), էթիլսպիրտի, մոմի, հեղուկ  գազի, ջրածնի(պայթյունով), բացատրել  բոցի  կառուցվածքը; սովորողները  գրի  են առնում  իրենց  դիտարկումները 5-6 դաս- ինքնուրույն գործնական  աշխատանք` բնութագրել ցուցադրված նյութերի (թորած  ջուր, էթիլսպիրտ, սոդա, կավիճ, շաքար,պղինձ, երկաթ, ծծումբ, ֆոսֆոր, ֆիզիկական  հատկությունները`օգտվելով տեղեկատուներից(տպագիր կամ համապատասխան  սայթերից), նշել  նաև ֆիզիոլոգիական  հատկությունները(եթե կան), կիրառումը,  դասակարգել`պարզ  և  բարդ, մետաղներ և ոչմետաղներ, անօրգանական  և  օրգանական; աշխատանքը  շարունակել տանը` բնութագրել  կենցաղում կամ այլուր օգտագործվող  անօրգանական և  անօրգանական նյութերը; կատարած աշխատանքը ներկայացնել  համակարգված` աղյուսակի  տեսքով 7-8 դաս– լաբորատոր փորձեր պարզել  այն  էական  հատկանիշները, որոնցով  տարբերվում  են  ֆիզիկական և քիմիական  երևույթները` մոմի  հալվելը  և  այրվելը, կավիճի  մանրացնելը  և  վրան  աղաթթու  լցնելը, ջրածնի  ստացումը  և  պայթեցնելը, ամոնիումի երկքրոմատից  «բլուրի» պատրաստումը և  քայքայումը`«հրաբուխ», պղնձի(ll) հիդրօքսիդի դոնդողի  ստացումը; սովորողները   դիտարկում և բնութագրում  են երևույթները, լրացնում  աղյուսակը:
Անհատական    ուսումնական    նախագծեր	4 ժամ- Ինքնուրույն  գործնական  աշխատանքներ «Մաքուր  նյութերի ստացումը  և  մաքրության  հիմնավորումը` խտության, հալման  կամ  եռման  ջերմաստիճանով, շերտավոր  քրոմատագրությամբ».1)      տարբեր  ֆիզիկական  եղանակներ  կիրառելով ստանալ  թորած  ջուր, էթիլսպիրտ, ացետոն, կերակրի  աղի  բյուրեղիկներ2)      քիմիական փոխարկումներով ստանալ պղնձի(ll) քլորիդի բյուրեղներ` առնվազն  երկու  տարբեր  եղանակներով (առաջադրանքը  օժտված սովորողների  համար)
Ուսուցման  արդյունքներ.Նախագծի  նպատակն  է  իրականացնել  հետևյալ  չափորոշիչային  պահանջները.	v  Գիտի  լաբորատորիայում  աշխատանքի  և  անվատանգության  կանոնները ուտիչ, այրվող, շուտ  բռնկվող, թունավոր  նյութերի  հետ  աշխատելիս, նաև  առօրյա  կյանքում  օգտագործվող  նյութերի  հետv  Ծանոթ  է  լաբորատոր սարքերին, սպիրտայրոցի կառուցվածքին  և ամանեղենինv  Բնութագրում  է  և  նկարագրում  նյութերի  ֆիզիկաքիմիական  հատկություններըv  Տարբերում  է  ֆիզիկական  և  քիմիական  երևույթներըv  Բաժանում  է  խառնուրդները` ստանում  մաքուր  նյութեր  և  հիմնավորում  նյութի  մաքրությունը  ըստ  նրա  խտության, եռման, հալման  ջերմաստիճանի, քրոմատագրությամբ v  Գիտակցի  դիտարկելու, վերլուծելու, զննելու, մտահանգումներ  կատարելու  անհրաժեշտությունը v  Ծրագրում  և  կատարում  է  քիմիական  փորձ  և  ստացված  տվյալներն  օգտագործում  եզրակացությունների  համար
Ուսուցման  միջոցներՏպագիր և մեդիագրականություն	Լ.Սահակյան,Վ.Ադամյան, ՔԻՄԻԱ-7; 2001,Ա.Խաչատրյան, Լ.Սահակյան, ՔԻՄԻԱ-10,2010http://www.him.1september.ru,  http://hemi,wallst.ru / http://www.alhimik.ruhttp://www.informica.ru/text/database/chemy/start.htmlhttp://www.schoolchemistry.by.ru ,   http://www.chemnet.ru/rus/elbibch.htmlhttp://www.teleschool.spb.ru , http://www.informika,ru/trxt/infech/edu/edujava/http://www.teleschool.spb.ruhttp://www.chemistry.bsu.by/abc/ http://c-books.narod.ruhttp://www.mendeleev.nw.ru/solutions/index.html/
Գնահաման  մեթոդիկան	Գնահատվում  է  սովորողի  գործնական  աշխատանք  կատարելու  համար  անհրաժեշտ  պատրաստվածությունը, ինքնուրույն պլանավորում  է  և  հավաքում  անհրաժեշտ  սարքավորումները  փորձեր  կատարելու  համար` պահպանելով  անվտանգության  տեխնիկայի  բոլոր կանոնները: Ճիշտ  է  կատարում  մեկնաբանությունը, ամբողջական ձևակերպում  է վերջնական եզրակացությունը, կատարում  է  բազմակողմանի  վերլուծություններ, ընդհանրացումներ  և  ցուցաբերում  է ստեղծագործական  մոտեցում: Իր տեսակետը  ձևակերպում  է  և  հիմնավորում  գիտական  փաստերով, օրենքներով  կամ օրինաչափություններով` օգտվելով  տարբեր  սկզբնաղբյուրներից, նաև իր փորձից, ունակություններից:  Սովորողը.v  դիրքորոշում  ունի` ես  կարծում  եմ…v  հիմնավորում  է` որովհետև….v  բերում  է  օրինակներ….v  եզրակացնում  է` այդ  պատճառով… Սովորողը  գնահատվում  է. >մինչ  նախագծի  վրա  աշխատելը` մնացորդային  գիտելիքնեևը, կարողությունները  և  հմտությունները > երբ  աշխատում  է  նախագծի  վրա, պատասխանում  է  հարցերին  և  կատարում  է առաջադրանքները` թեմատիկ  գիտելիքի  ստուգումներ > ավարտել է նախագծի  վրա  աշխատելը` անհատական-հետազոտական  աշխատանքի  ներկա

 

Նախագծեր` 11-րդ դաս. սեպտեմբեր, 2017

11—1 ՆԱԽԱԳԾԻ  ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ	Օրգանական  միացությունների  քիմիական     կառուցվածքի  տեսություն
Նախագծի  կարճ  բովանդակությունը	Կենսական  տարրեր: Մարդու  օրգանիզմի  քիմիան:Ածխածին  տարրի  ատոմի  կառուցվածքի  առանձնահատկությունները: Օրգանական  նյութերի բազմաթվության պատճառը և կառուցվածքային  հիմնադրույթները: Ալկանների հոմոլոգիական  շարքը, իզոմերիան, անվանակարգը: Քիմիական  կապերի  էլեկտրոնային  բնույթը  օրգանական  նյութերում: Կովալենտային  կապի առաջացումը և խզման  եղանակները` հոմոլիտիկ  կամ  հետերոլիտիկ: Քիմիական  ռեակցիաների  մեխանիզմները`ռադիկալային, իոնային, իոն-ռադիկալային: Հիբրիդացում:  Մոլեկուլային, կառուցվածքային, էլեկտրոնային  բանաձևեր, էլեկտրոնային  ամպերի  փոխծածկը, մոլեկուլների գնդիկա-ձողիկային  մոդելների  հավաքում:
Ուսումնական  առարկան,  բաժինը	Քիմիա,  օրգանական  քիմիա
Սովորողների  տարիքը,դասարանը	15, 16 տարեկան, 11-րդ դասարան(մասնագիտսկան խորացված ուսուցում)
Նախագիծը  իրականացնելու  համար  անհրաժեշտ  ժամանակը	8 ժամ, երկու շաբաթ
Թեմայի  հիմնավորումը,նպատակը, խնդիրները և ուսուցման  արդյունքները.	Թեմայի  հիմնական  նպատակն  է` պարզաբանել  օրգանական  նյութերի  կառուցվածքի  տեսության  հիմնադրույթների  էությունը քննարկել քիմիական  կապերի  էլեկտրոնային  բնույթ օրգանական  նյութերի  մոլեկուլներում ատոմային  օրբիտալների հիբրիդացման  տեսությունը իզոմերիայի  երևույթը, իզոմերիայի  տեսակները`կառուցվածքային  և  տարածական նախապատրաստել  քիմիական  ռեակցիաների  մեխանիզմների վերաբերյալ  հարցերն  ըմբռնելուն:       Ուսուցման  արդյունքում  սովորողները  կբացատրեն.  օրգանական  նյութերի  բազմաթվության  պատճառները`  պայմանավորված  ածխածնի  ատոմի  կառուցվածքային  առանձնահատկություններով քիմիական  կապի  բնույթը  օրգանական  միացությունների  մոլեկուլներում կիմանան  օրգանական  նյութերի կառուցվածքի  տեսության  հյմնադրույթները նյութերի հատկությունները  կախված  են  ոչ  միայն  դրանց  որակական  և  քանակական  բաղադրությունից,այլև   մոլեկուլում  ատոմների  միացման  կարգից`  մոլեկուլի  կառուցվածքից հիբրիդացման  երևույթը  քիմիական  կապն  առաջանալիս և  այդ  երևույթով  պայմանավորված  մոլեկուլների  տարածական  կառուցվածքը կհասկանան  իզոմերիա  երևույթը  և  իզոմեր  ձևերի հատկությունների տարբերությունը  պայմանավորված  դրանց  քիմիական  կառուցվածքով կպատկերեն  մոլեկուլների կառուցվածքային և էլեկտրոնային բանաձևերը կհավաքեն  մոլեկուլների  գնդիկաձողիկային  մոդելները
Եռյակ  հարցերը.Գլխավոր  հարց  —›         Թեմատիկ հարցեր —›   ·       Ըստ էության հարցեր—›	Ինչու՞  են  հատկապես  ածխածնի  միացություններն  առանձնացվել  և  դարձել  հատուկ  գիտություն`օրգանական  քիմիա Որո՞նք  են  օրգանական  նյութերի  բազմաթվության  պատճառները Ինչպե՞ս  է  առաջանում կովալենտային  կապը  օրգանական  նյութերի մոլեկուլներում և ի՞նչ  առանձնահատկություններ  ունի __________________________________________________________________   Ո՞ր  նյութերն  են  կոչվում  հոմոլոգներ· Ի՞նչպես  կբացատրեք  իզոմերիայի  երևույթը Ինչպիսի՞  իզոմերիայի  տեսակներ  գիտեք Որո՞նք  են  կենսական  տարրերը, ինչպիսի՞ օրգանական  նյութեր են  դրանք  առաջացնում  կենդանի  օրգանիզմում Ի՞նչն  է  ածխածին  տարրի  բացառիկությունը   __________________________________________________________________ Ինչպե՞ս  կբացատրեք  ածխածնի  ատոմի  քառավալենտությունը  բոլոր  օրգանական  մոլեկուլներում Ո՞ր  էլեկտրոններն  են  համարվում  վալենտային, ինչու՞ Ո՞ր  բանաձևն  է  անվանվում  էլեկտրոնային Ինչո՞վ  են  միմյանցից  տարբերվում  հիմնական  և  գրգռված  վիճակում  գտնվող  ածխածնի  ատոմները Քանի՞  սիգմա  կապ  կա  պրոպանի  մոլեկուլում Քանի՞  sp3  օրբիտալ  կա  պենտանի  մոլեկուլում
Հիմնական  քիմիական  հասկացությունները.	sp3 հիբրիդացում;  կովալենտ  կապի  առաջացման  կոլիգացման  և  կոորդինացման  մեխանիզմներ; կովալենտային  կապի  տրոհման  հոմոլիտիկ  և  հետերոլիտիկ  եղանակներ; ռադիկալ  և  ռադիկալային  մեխանիզմ; իոններ  և  իոնային  մեխանիզմ; կարբկատիոն; կարբանիոն; կառուցվածքային բանաձև; իզոմերիա; իզոմերիայի  տեսակները` կառուցվածքային  և  տարածական:
Տեղեկություններ  նախագծիվերաբերյալ	Նախագծին  սովորողների  ակտիվ  մասնակցությունը  ապահովելու  համարv  հանձնարարվում  է  կրկնել ատոմի  կառուցվածքը, քիմիական  կապի  տեսակները, հատկապես  կավալենային  կապը  և  նրա  հատկությունները; կազմել  կենսական  տարրերի  էլեկտրոնային  սխեմաները v  ցուցաբերել  հետաքրքրասիրություն, հատկապես,  ուսումնասիրվող նոր  թեմաների  նկատմամբ, տիրապետել նորագույն  տեխնոլոգիաներին և  ինքնուրույն  փնտրել  տեղեկություններ  համացանցում: Ուսումնառության  ընթացքը. 1-2 դաս— սովորողները  դասակարգում  են ցուցադրված  նյութերը`պարզ  և  բարդ, անօրգանական  և  օրգանական, այնուհետև պարզաբանել  օրգանական  քիմիայի  ուսումնասիրման  առարկան,  դասակարգել  օրգանական  նյութերը և  բացատրել  դրանց յուրահատկությունները,  հանձնարարել կազմել  կենսական  տարրերի  էլեկտրոնային  սխեմաները  և  սովորել  ալկանների  հոմոլոգիական  շարքը: 3-4 դաս— ընդհանրացնել  ատոմի  կառուցվածքի  մասին  գիտելիքները,ածխածնի  ատոմի  կառուցվածքը, վալենտականությունը  օրգանական  միացություններում, ատոմային  օրբիտալների  հիբրիդացում, մեկնաբանել կովալենտ  կապի  առաջացման   կոլիգացման  մեխանիզմը օրգանական  միացություններում, ալկանների մոլեկուլային, կառուցվածքային և էլեկտրոնային  բանաձևերը, էլեկտրոնային  ամպերի  փոխծածկը  ալկաններում`σ-կապեր: 5-6 դաս—քննարկել  օրգանական  նյութերի  կառուցվածքի  տեսության  հիմնադրույթները, պարզաբանել  կառուցվածքային  բանաձևերի  էությունը  և  նշանակությունը, ատոմների  միացման  կարգը  և  փոխադարձ  ազդեցությունը էլեկտրոնային  պատկերացումների  հիման  վրա, իզոմերիա  երևույթը, իզոմերիայի  տեսակները, իզոմերներ 7-8 դաս— գործնական  ածխատանք` ալկանների  մոլեկուլների  գնդիկա-ձողիկային  մոդելների  հավաքումը, իզոմերները  և  անվանակարգը, ածխածնի  առաջնային, երկրորդային, երրորդային  և  չորրորդային  ատոմներ: Թեմայի ամփոփում` բանավոր  հարցումներ,թեմատիկ  թեստ:
Ուսուցման  միջոցներ.տպագիր և մեդիագրականություն	Լ.Սահակյան, Ա.Խաչատրյան, ‹‹ՔԻՄԻԱ 11››, Ավագ  դպրոցի  ընդհանուր  և  բնագիտամաթեմատիկական  հոսքեր, ‹‹Զանգակ-97››,Երևան 2010թ.http://school-collection.edu.ru/catalog/ http://www.him.1september.ru,  http://hemi,wallst.ru / http://www.alhimik.ruhttp://www.informica.ru/text/database/chemy/start.html http://www.schoolchemistry.by.ru ,   http://www.chemnet.ru/rus/elbibch.htmlhttp://www.teleschool.spb.ru http://www.informika,ru/trxt/infech/edu/edujava/ http://www.chemistry.bsu.by/abc/http://c-books.narod.ruhttp://www.mendeleev.nw.ru/solutions/index.html//www.pandia.ru/text/77/389/24524.php‎/
Գնահատում.	Գնահատվում  է   սովորողի մտածելու, համադրելու, տարբեր  տեսակետներ  հայտնելու, իր տեսակետը  ձևակերպելու  և  գիտական  փաստերով, օրենքներով, օրինախափություններով հիմնավորելու`օգտվելով  տարբեր  սկզբնաղբյուրներից, նաև իր  փորձից, ունակությունները. Մինչ  նախագծի  վրա  աշխատելը Սովորողները  աշխատում  են  նախագծի  վրա  և  կատարում  են  առաջադրանքները Սովորողները  ավարտել  են  նախագծի  վրա  աշխատելը

 

Սեպտեմբերյան Flash Mob

                  ՔԻՄԻԱՅԻՑ     Flash  Mob    Սեպտեմբեր   2017                                                             Ավագ  դպրոցի  սովորողների  համար 

                                     ԱՊԱԿԻ,  ԲՅՈՒՐԵՂԱՊԱԿԻ 

• Գունավոր  ապակի  ստանալու  համար  դրա  մեջ    ավելացվում  է    

որոշ  մետաղների  օքսիդներ: Պատասխանեք, խնդրեմ, ի՞նչ  գույն   են  ապակուն  տալիս  կոբալտի (II), երկաթի (III), մանգանի  (IV),    քրոմի (III)  և  պղնձի (II)   օքսիդները, արծաթը, ոսկին:  

• Սովորական  ապակին (պատուհանի)  պատրաստում  են սպիտակ  ավազի,  կրաքարի և սոդայի  խառնուրդը   հատուկ  վառարաններում   1500 OC  հալելիս.  

ա) ինչու՞   է  խառնուրդը  հալվում  այդքան  բարձր  ջերմաստիճանում,  
բ) գրեք  ընթացող  ռեակցիաների  հավասարումները :   

• Ապակին  համարվում  է  ամորֆ  նյութ, այլ  կերպ  ասում  են «գերսառած  հեղուկ», ինչու՞ : 
• Ո՞ր  նյութերն  են  համարվում  լուծվող  ապակի, որտե՞ղ  են  կիրառում, ինչպե՞ս  են  ստանում  դրանք,  գրեք  համապատասխան  ռեակցիաների  հավասարումները:  
• Գերմաքուր  ապակուց  պատրաստում  են  օպտիկական  մանրաթելեր, որտե՞ղ  են  կիրառվում  այդ  մանրաթելերը: 
• «Լեռնային  բյուրեղապակին»  հիմնականում  բաղկացած  է  ոչ  մետաղներից  մեկի բարձրագույն  օքսիդից:  Նկարագրեք  այդ  օքսիդի  ֆիզիկական  և  քիմիական  հատկությունները:  
• Բյուրեղապակու  բաղադրության  մեջ  կալցիումի  օքսիդը  փոխարինում  են  կապարի (II օքսիդով. 

ա) ո՞ր  հատկության  շնորհիվ  է  օգտագործվում  կապարի  օքսիդը,  
բ) ինչպիսի՞  իրեր  գիտեք, որոնք  պատրաստված  են  բյուրեղապակուց, 
գ) բյուրեղապակու  բաղադրությունը  արտահայտեք  երեք  օքսիդների  միջոցով, եթե այն  պարունակում  է  7,13%  նատրիում,  32,09% կապար   և  26,05%  սիլիցիում  ըստ զանգվածային  բաժինների,  
դ) հաշվեք  նաև, թե  որքա՞ն  սոդա,  կապարի (II) օքսիդ  և  կվարցային  ավազ  պետք  է վերցնել  100 կգ  բյուրեղապակի  ձուլելու  համար:
Առաջադրանքները  Ձեզ  համար  կազմեց`  Վեներա  Հայկի  Խառատյանը 

            

 

Դասավանդողների օգոստոսյան ճամբար 22-29

Օգոստոսի 22

Հանդիպում-քննարկում  Գագիկ Ներսիսյանի հետ

Օգոստոսի 23

• 10:00 12:00 աշխատանք մասնագիտական խմբերով
• 12։00-13։00՝ ընդմիջում դպրոցներում
• 13։00-15։00՝ ուսումնական տարածքի՝  բնագիտատեխնիկական  սրահի, քիմիայի կաբինետի  և դրանց գույքի, տեխնիկական միջոցների, ուսումնական պարագաների պատրաստությունը
• Քիմիայից  սեպտեմբերյան ֆլեշմոբի   առաջադրնքների   կազմում

Օգոստոսի 24

«Հեղինակային կրթական ծրագրի սեպտեմբերյան հավաք»-ին մասնակցության քննարկում: Որոշեցինք շարունակել <<սովորողը՝ սովորեցնող>> նախագիծը:

Օգոստոսի 25

Մասնախմբի դասավանդողները ներկայացնում են իրենց նախագծերը և առարկայական ծրագրերում կատարած փոփոխությունները

Օգոստոսի 28

Բնագիտական օրացույցի կազման աշխտանքներ

Օգոստոսի 29

Բնագիտության լաբորատորիայի վերազինման հարցերի քննարկում

 

Ամառ — 2017 «Տարրերի քիմիա»

<<Կարևորագույն քիմիական  տարրերը, նրանց  միացությունների դերն ու նշանակությունը մարդկության  համար>>

Նախ`  օրը սկսեք  ամառային  ամենօրյա  նախավարժանքով ՝  <<Ամենա-ամենա….>>

• Ամենամեծ մտածողը ո՞վ  է…..
• Ամենալավ օրը ո՞րն  է….
• Ամենալավ քաղաքն ո՞րն  է….
• Ամենալավ աշխատանքը ո՞րն  է ….
• Ամենալավ հանգիստը ո՞րն  է…..
• Ամենամեծ թուլությունը ո՞րն  է…….
• Ամենավտանգավոր մարդը ո՞րն  է…..
• Ամենամեծ պարգևը, որը  կարող  ես  տալ  կամ  ստանալ   ո՞րն  է…..
• Ամենամեծ ընկերը և  խորհրդատուն   ո՞րն  է ….
• Ամենամեծ  սխալը  ո՞րն  է……  և  այլն (կարող  եք  շարունակել…)

Իսկ  հիմա  Ձեր  ուշադրությանն  եմ  ներկայացնում  ամառային  հետազոտական  աշխատանքների  թեմաները,  սկսեք սիրով  աշխատել.

«Տարրերի  քիմիա»  բաժինը  ընդգրկում  է  2   մեծ  թեմա.             

• Ոչ մետաղներ
• Մետաղներ

Անհատական-հետազոտական  աշխատանքները կատարելու  եք  հետևյալ  ուրվագրով. 

• Տարրի դիրքը քիմիական  տարրերի  պարբերական  համակարգում, ատոմի  բաղադրությունը, էլեկտրոնային  թաղանթի  կառուցվածքը, վալենտականությունը  և  օքսիդացման  աստիճանը  միացություններում:
• Բնության մեջ ինչպիսի՞  միացությունների  ձևով  է  գտնվում:
• Ֆիզիկական և քիմիական  հատկությունները:
• Ստացումը լաբորատորիայում և  արդյունաբերության  մեջ:
• Տարրի  միացությունների դերն ու նշանակությունը մարդկանց համար:

ԹԵՄԱՆԵՐԸ.

  <<Ոչ մետաղներ>>

• «Համար մեկ  տարրը  տիեզերքում` ջրածին: Ջուր: Ջրածինը  որպես  ապագայի  վառելանյութ»
• «Թթվածին: Օքսիդներ: Այրում: Օզոն, օզոնային շերտի  քայքայման  պատճառները  և  պայքարի  ձևերը»:
• <<Հալոգենների ընդհանուր  բնութագրումը: Քլոր: Աղաթթուն  և  իր  աղերը>>: Հալոգեննեռի  կենսաբանական  նշանակությունը կենդանի օրգանիզմում >>:
• <<Ծծումբ, ալոտրոպ  ձևափոխությունները: Ծծնբի  օքսիդները: Ծծմբական  թթուն  և  իր  աղերը: Քիմիական  ռեակցիայի  արագությունը  և  նրա  վրա  ազդող  գործոնները>>:
• <<Ազոտ: Ազոտական  թթուն  և  իր աղերը: Ամոնիակային  արտադրություն: Քիմիական  հավասարակշռություն: Լե-Շատելյեի  սկզբունքը: Ազոտական  պարարտանյութեր: Նիտրատային  թունավորումներ>>:
• <<Ֆոսֆոր: Ֆոսֆորական  թթուն  և  իր  աղերը: Ֆոսֆորական  պարարտանյութեր>>
• << 4-րդ  խմբի  գլխավոր  ենթախմբի  տարրերից`  <<Ածխածին: Ածխածնի  ալոտրոպ  ձևափոխությունները: Ածխածնի  օքսիդները` ածխաթթու  գազ  և  շմոլագազ: Ջերմոցային  էֆեկտ: Թունավորումներ  շմոլ  գազով>>:
• <<Սիլիցիում: Ապակու  արտադրություն>>:

<<Մետաղներ>>
  . Մետաղների ընդհանուր բնութագրումը` ֆիզիկական և քիմիական հատկությունները: Մետաղների ստացման
ընդհանուր եղանակները: Էլեկտրոլիզ:
. Ալկալիական մետաղներ` նատրիում, կալիում:
. Բերիլիում, մագնեզիում և հողալկալիական մետաղներ: Ջրի կոշտությունն ու դրա վերացման եղանակները:
. Ալյումին: Ալյումինի օքսիդի և հիդրօքսիդի ամֆոտերությունը:
. Երկաթ: Երկաթի օքսիդները, հիդրօքսիդները և աղերը: